Ekonomide zor günler yaşanan Türkiye’nin 2013 yılı cari işlemler açığı, bir önceki yıla göre 16 milyar 507 milyon dolar artarak 65 milyar dolara ulaştı. Böylece cari açık 2011 yılındaki 75 milyar doların ardından tarihin en yüksek ikinci rakamına ulaşmış oldu.
Merkez Bankası, 2013 yılı Ödemeler Dengesi verilerini açıkladı. Buna göre cari işlemler hesabı 2013 yılının Aralık ayında 8 milyar 322 milyon dolar açık verdi. Cari işlemler açığı, bu düzeyi ile 7.6 milyar dolarlık piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Cari işlemler açığı 2012 yılının aynı ayına göre yüzde 71.2 oranında, 3 milyar 462 milyon dolar tutarında artış gösterdi. 2012 yılı Aralık’ta cari işlemler dengesi 4 milyar 860 milyon dolar düzeyinde açık vermişti.
Aralık ayında 8.3 milyar dolar düzeyine ulaşan cari açık, 2011 yılının Mart ayından bu yana en yüksek düzeyine ulaşmış oldu. Cari işlemler hesabı 2011 yılı Mart ayında 9 milyar 460 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmişti.
Buna göre 2013 yılı cari işlemler açığı, bir önceki yıla göre yüzde 34 oranında, 16 milyar 507 milyon dolar tutarında artarak 65 milyar 4 milyon dolara yükselirken, parasal olmayan altın hariç cari işlemler açığı 983 milyon dolar azalarak 53 milyar 223 milyon dolara geriledi. Dış ticaret açığının 14 milyar 486 milyon dolar artarak 79 milyar 817 milyon dolara ve gelir dengesi açığının 2 milyar 286 milyon dolar artarak 9 milyar 447 milyon dolara yükselmesi, cari işlemler açığının bir önceki yıla göre artmasında etkili oldu.
2013 yılı cari işlemler açığı bu düzeyi ile piyasa beklentilerinin ve Orta Vadeli Program hedefinin üzerinde gerçekleşti. Piyasalarda 2013 yılı cari işlemler açığı beklentisi 63.5 milyar dolar düzeyindeydi. Orta Vadeli Program’da ise 2013 yılı için cari işlemler açığı hedefi 58.8 milyar dolar olarak öngörülmüştü.
Hizmetler dengesinden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yıla göre 502 milyon dolar artarak cari işlemler dengesine verdiği olumlu katkıyı sürdürdü.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun turizmle ilgili olarak gerçekleştirdiği 4. çeyrek anket sonuçlarının yansıtılmasıyla, turizm gelirleri bir önceki yıla göre 2 milyar 652 milyon dolar tutarında artarak 27 milyar 997 milyon dolara, turizm giderleri de 723 milyon dolar tutarında artarak 4 milyar 817 milyon dolara ulaştı.
2013 yılında yatırım geliri dengesinin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen toplam net çıkış, bir önceki yıla göre 2 milyar 216 milyon dolar tutarında artarak 9 milyar 162 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Yurtdışı yerleşiklerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, Aralık ayındaki 1 milyar 927 milyon dolar net girişe rağmen, bir önceki yıla göre 538 milyon dolar azalarak 12 milyar 686 milyon dolara geriledi. Yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında yaptıkları net yatırımlar, 967 milyon dolar azalarak 3 milyar 107 milyon dolar tutarında gerçekleşti. Yurtdışında yerleşik kişilerin hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetleri piyasasında gerçekleştirdiği net alımlar, bir önceki yıla göre 5 milyar 433 milyon dolar ve 12 milyar 702 milyon dolar tutarında azalarak sırasıyla 841 milyon dolar ve 4 milyar 133 milyon dolar tutarında gerçekleşti.
Yurtdışında gerçekleştirilen tahvil ihraçları yoluyla bankalar Aralık ayında 988 milyon dolar net borçlanma gerçekleşti. Oniki aylık dönemde ise bankalar ile diğer sektörlerin net borçlanmaları sırasıyla 8 milyar 71 milyon dolar ve 3 milyar 435 milyon dolara ulaştı. Bankaların efektif ve mevduat varlıkları, yabancı parada 1 milyar 952 milyon dolar düşüş kaydederken, Türk lirasında 1 milyar 824 milyon dolar tutarında artış gösterdi.
Diğer sektörlerin yurtdışındaki mevduatı, Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS) tarafından yayımlanan 2013 yılının üçüncü çeyrek verilerinin de dahil edilmesiyle 2013 yılında 4 milyar 218 milyon dolar azaldı.
Genel Hükümet, yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan (IMF kredileri dahil) uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 914 milyon dolar net geri ödemede bulundu. Bankacılık sektörünün net kredi kullanımı, bir önceki yıla göre 15 milyar 821 milyon dolar artarak 20 milyar 983 milyon dolar oldu.
Diğer sektörlerin net kredi kullanımı bir önceki yıla göre 4 milyar 692 milyon dolar tutarında azalarak 2 milyar 18 milyon dolar oldu. Diğer sektörler, 2013 yılında kısa vadelilerde net kullanıcı, uzun vadelilerde net geri ödeyici oldu. Yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlarınca Merkez Bankası nezdinde açılan mevduat hesaplarından 2013 yılında 2 milyar dolar net çıkış gerçekleşti. Yurtdışı bankaların yurtiçi bankalar nezdinde tuttukları yabancı para mevduatları 6 milyar 371 milyon dolar artış gösterdi.
Rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, Aralık ayındaki 3 milyar 720 milyon dolar azalışa rağmen Ocak-Aralık döneminde 9 milyar 911 milyon dolar artış kaydetti. (ANKA)
